Lefke Avrupa Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İşletme Bölüm Başakanı Prof. Dr. Harun Şeşen, kriz dönemi için tüketicilere tavsiyelerde bulunarak, kriz dönemi bütçe analizleri hakkında açıklamalar yaptı.

Şeşen: Tüketiciler ellerindeki bütçeyi nasıl harcayacakları konusunda plan yapmalı

“Ekonomik kriz dönemleri belirsizliğin yüksek olduğu dönemlerdir. Bu tür zamanlarda para kontrolü oldukça zordur. Krizler beklenmeyen zamanlarda, hızlı bir şekilde ortaya çıkarlar. Krizlerin çıkışı ve sona ermesiyle tüketicilerin aslında yapabileceği çok fazla birşey yoktur. Ancak, krizler çok uzun sürmez. Bu da iyi kısmı. Fakat kriz dönemlerini daha rahat bir şekilde atlatmak için tüketicilerin dikkat etmesi gereken bazı hususlar var”  diyen Şeşen öncelikle, tüketicilerin ellerindeki bütçeyi nasıl harcayacakları konusunda bir plan yapmaları gerekliliğine değinerek, bütçe planlamasının her zaman, kriz dönemi olsun olmasın, yapılması gerektiğini ancak, kriz dönemlerinde öncelik kazandığını belirtti.

Bütçe planlamasına tüm aile bireyleri dahil edilmeli

“Bütçe planlaması karmaşık bir iş değildir. Tek yapılması gereken aylık ya da haftalık olarak gelir ve giderleri bir yere yazarak, analizini yapmaktır” diyen Şeşen, analiz sonunda gereksiz olan harcamaları azaltarak, gelir ve gider dengesi sağlanmalı ve bu noktada planlamaya tüm aile bireylerinin, özellikle yaşı buna uygun çocukların da dahil edilmesi ile bütçe planlamasının kolaylaşacağı ve çocukların bu tür konularda bilinçlenmelerinin de sağlanacağını ifade etti.

Gelir-gider dengesini sağlamak önemli

Bütçe planlamasından sonra önemli bir konunun da gerekirse küçülmeye gitmek olduğunu tıpkı kriz dönemlerinde şirketlerin yaptığı gibi, tüketiciler de bireysel olarak gelir-gider dengesini sağlamak ve hatta bir miktar da tasarruf yapmak için harcamalarını kısıtlamaları gerektiğini söyleyen Şeşen, örneğin, ev tamiratı gerekliyse ötelemek, işe giderken yakıt tasarrufu sağlayacak tedbirler almak ya da elektronik eşya ihtiyaçları gibi konuları biraz dondurmak ile harcama kontrolününün sağlanabileceğine dikkat çekti.

Şeşen, “Bütçe analizi yaptıktan sonra paranızın ne kadarını harcayabileceğinizi tahmin edebilirsiniz. Tüketici, gelir gider dengesini iyi kurarak aylık gelirinin üzerinde alışveriş yapmamalıdır. Örneğin alışverişe çıkmadan önce bir liste hazırlamak ve alışveriş esnasında bu listeye sadık kalmak dengeyi korumaya yardımcı olacaktır. Kişilerin gelirlerini giderlerinden fazla tutması gerekiyor” diyerek kriz dönemlerinde tüketiciler açısından önemli bir diğer konunun da borçları artıracak hamlelerden uzak durulmasının gerektiğini söyledi.

Şeşen, “Kriz dönemlerinde elbette kimse borç altına girmek istemez. Bu doğru bir yaklaşımdır çünkü bankaların borç verme faiz oranları çok yükselir. Mümkünse yüksek faizli borçların mutlaka kapatılması gerekir. Bu da yine bütçe planlaması ve gelir gider dengesini sağlamakla mümkündür. Elbette kriz dönemlerinde öncelik var olan borçları kapatmak ve bütçe dengesini sağlamaktır. Ancak, tüketicilerin ödemeleri ve harcamaları rayına oturdu ve denge sağlandı ise arta kalan paranın birikim ile değerlendirilmesi gerekir. Tasarruf edilen para kişiye bir noktada güvence olacaktır ve kötü şartlar oluşursa destek sağlayacaktır” dedi.

“Tarihsel sürece baktığımızda şiddetleri farklı olsa da her toplumda zaman zaman ekonomik krizlerin çıktığını görüyoruz” diyen Şeşen, dönem dönem farklı krizlerin olabileceğini, tüketicilerin her zaman bu tür öngörülemeyen krizler için bir miktar hazırlık yapmaları gerektiğini ve bununda gelir gider planı ile mümkün olacağını söyledi.