Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Özel Gereksinimi Olan Çocuklar Uygulama, Araştırma ve Eğitim Merkezi (ÖÇEM) tarafından “Engellilere Yönelik Uluslararası Sözleşmelerin Türkiye’ye Yansıması” konulu konferans düzenlendi. Konferansa, Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Öğretim Görevlisi Dr. Mahmut Çitil konuşmacı olarak katıldı.

Çitil: İnsanlık tarihinin başlangıcından itibaren engelliler hayatın bir parçasıdır

İnsanlık tarihinin başlangıcından bugüne kadar engellilerin de olduğunu söyleyen Çitil, engellilerin tarih öncesi çağlarda durumunun çok da iyi olmadığını belirtti. Çitil, engellilerin Antik Çağ’da vatandaşlık haklarının olmadığını, hor görüldüğünü, uğursuz ve gereksiz sayıldığını, sokağa atıldığını; İlk Çağ’da ise engellilerin iblisler tarafından ele geçirildiğine ve özel güçleri olduğuna inanıldığını ifade ederek, o dönemde engelli olarak hayatta kalmanın büyük bir şans olduğunu söyledi. Çitil, Orta Çağ’da özellikle Hristiyanlığın yayılmasıyla birlikte engellileri öldürmenin sona erdiğini ve o dönemde iki grubun oluştuğunu belirterek, birinci grubun engellilere karşı ilgi ve şefkat gösterdiğini diğer grubun ise  engellileri ağır ve yorucu işlerde çalıştırdıklarını söyledi.

Engelli bireylerin eğitimi ile ilgili çalışmaların rönesans ve reform döneminde başladığını söyleyen Çitil, işitme engelliller için 1648 yılında Londra’da, görme engelliler için 1875 yılında Fransa’da okul açıldığını ve kurumsallaşmaya başlandığını ifade etti.

Çitil: Türk toplumunda engellilere karşı pozitif bir yaklaşım vardır

Türk toplumunda ise engellilere karşı yaklaşımın daha pozitif olduğunu belirten Çitil, eski Türk toplumunda engellilerin özel yetileri olduğuna inanıldığını, toplumda belli görevleri ve sorumlulukları olduğunu ve üretime katkı yaptıklarını dile getirdi. Çitil, Osmanlılar Dönemi’nde ise engellilere değer verildiğini söyleyerek, 1889 yılında İstanbul Dilsizler Mektebi’nin açıldığını ifade etti.

Dünyada Engelliler ile ilgili doğrudan uluslararası sözleşmenin  ilk defa  1975’te Birleşmiş Milletler Sakat Hakları Bildirisi olduğunu söyleyen Çitil, bu bildiri de engellilerin tedavi hakkına sahip olmaları, ulaşım imkanlarının geliştirilmesi, saygı ve düzgün yaşam koşullarına sahip olmaları gerektiğiyle ilgili maddelerin olduğunu belirtti. Çitil, 1975 yılında bahsi geçen sözleşmeden sonra Birleşmiş Milletler bünyesinde birçok yasal düzenleme gerçekleştirildiğini, bu düzenlemelerde de Türkiye’deki yasal düzenlemeleri pozitif şekilde etkilediğini belirtti. Ancak Türkiye’de özel eğitimle ilgili temel gelişmelerin bir grup eğitimci ve bilim insanının çabasıyla gerçekleştiğini ifade eden Çitil, 1950’li yıllardan itibaren Mitat Enç,1980’li yıllardan itibaren de Prof. Dr. Ayşegül Ataman gibi öncü kişilerin alanın gelişmesinde ve yasal düzenlemelerin yapılmasında etkin rol oynadıklarını vurguladı.

Çitil, engellilerle ilgili günümüzde ise temel problemin korumacı anlayış, istihdam sorunları, dışlanma, günlük tedbirler ve yardımlar, toplumun yarattığı engeller olduğunu sözlerine ekledi.

Konferansın sonunda, LAÜ Özel Eğitim Öğretmenliği Bölüm Başkanı Prof. Dr. Ayşegül Ataman tarafından Çitil’e çiçek ve teşekkür belgesi takdim edildi.