Etkin antiretroviral (ARV) ilaçlar ile virüs kontrol altına alınabilir

Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yağmur Ekenoğlu, AIDS  ile ilgili açıklamalar yaparak, detaylı bilgiler aktardı.

Ekenoğlu, “Günümüzde bulaşıcı hastalıklar arasında en çok korkulan hastalık olan AIDS, bireysel sonuçlarının ağır olmasının yanı sıra geniş kitlelere yayılabilmesi ile toplumsal sonuçları  büyük önem taşıyan dünya genelinde en önemli halk sağlığı sorunlarından birisidir” diyerek, ilk kez 1980’li yıllarda tanımlanan HIV enfeksiyonunun yayılmaya devam ettiğini ve dünya genelinde her yıl yaklaşık bir milyon kişinin HIV virüsü nedeniyle öldüğüne dikkat çekti.

HIV bağışıklık sistemini hedef alır

“Edinilmiş bağışıklık yetmezliği sendromu (Acquired Immunodeficiency Syndrome) yani AIDS, ‘İnsan Bağışıklık Yetmezlik Virüsünün’ (HIV) neden olduğu bir  hastalıktır. HIV bağışıklık sistemini hedef alır ve vücudun savunma sistemlerini enfeksiyonlara ve bazı kanser türlerine karşı hasas hale getirir” diyen Ekenoğlu, Dünya Sağlık Örgütü’nün, 1994 yılında HIV enfeksiyonları ve AIDS’e karşı yürütülen çabalara olan destek, katılım ve işbirliğine küresel çapta dikkat çekmek amacıyla 1 Aralık gününü Dünya AIDS Günü olarak ilan ettiğini dile getirdi. Ekenoğlu, Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre, dünyada 37.9 milyon kişinin HIV ile enfekte olduğunu belirterek, 2018 yılında 770.000 kişinin HIV nedeniyle hayatını kaybettiğini ve 1.7 milyon kişinin yeni enfekte olduğunu ifade etti.

HIV enfeksiyonun henüz tam anlamıyla bir tedavisinin olmadığına dikkat çeken Ekenoğlu, “Bununla birlikte, etkin antiretroviral (ARV) ilaçlar ile virüs kontrol altına alınabilir ve bulaşma önlenebilir. Düzenli ilaç tedavisiyle HIV pozitif bireylerin ortalama yaşam süreleri sağlıklı bireylerin yaşam süresi beklentisine yaklaştırılmaktadır. Bunun ilk koşulu ise HIV/AIDS hastalarının tedavisine mümkün olduğunca erken başlanmasıdır” dedi. Erken tanı ve tedavi için, şüphe hissedilen risk durumlarında vakit kaybetmeden test yaptırmaktan ve doktora danışmaktan çekinilmemesi gerektiğine vurgu yapan Ekenoğlu, HIV enfeksiyonu saptanan kişilerin isimlerinin gizli tutulması gerektiğini ifade etti. Ekenoğlu, “Hastanın test öncesinde ve HIV test sonuçlarının pozitif olması durumunda yapılması zorunlu olan bildirimlerde açık ismi kullanılmaz ve özel hayatına ilişkin bilgiler korunur” dedi.

Hastalıktan korunmak için mutlaka bulaşma ve korunma yollarının öğrenilmesi ve farkındalık yaratılması gerekir

AIDS’i önlemede en önemli yaklaşımın korunmak olduğunu ifade eden Ekenoğlu, hastalıktan korunmak için mutlaka bulaşma ve korunma yollarının öğrenilmesi ve farkındalık yaratılması gerektiğini dile getirdi. HIV’in, kan ve anne sütü gibi enfekte kişilerin vücut sıvılarıyla ve HIV-pozitif olan anneden bebeğe gebelik sürecinde, doğum sırasında veya emzirme sırasında bulaşabileceğini ifade eden Ekenoğlu, HIV virüsünün öpüşme, kucaklaşma, el sıkışma veya kişisel eşyalar, yiyecek, su paylaşımı gibi olağan günlük temaslarla bulaşmadığını belirtti.

Erken tanı, kişinin etkin tedavisi açısından çok önemlidir

HIV virüsünün her zaman AIDS’e götüren bir hastalık olmadığını belirten Ekenoğlu, “HIV pozitif bireylerde AIDS’in gelişmesi bireye bağlı olarak 2 ila 15 yıl alabilir. Erken tanı; kişinin etkin tedavisi ve taşıyıcı olup hastalığın farkında olmayan insanların toplumda başka bireylere bulaştırılmasının engellenmesi açısından çok önemlidir” dedi.

AIDS’de erken tanı ve korunma önemli

Ekenoğlu son olarak, “Erken tanının ve korunmanın sağlanabilmesi için toplumsal farkındalığın artırılması son derece önem taşımaktadır. HIV testi yapılmalı ve erken tedavi edilmeli bilgisi yaygınlaştırılmalıdır. HIV/AIDS’in toplumda kontrol altına alınabilmesi için, sağlık yöneticileri ve sağlık çalışanları başta olmak üzere toplumun tüm kesimlerinin HIV ve AIDS hakkında yeterli bilgiye sahip olması ve önemini kavraması gerekiyor. Ayrıca  gereksiz önyargı ve endişelerin önlenmesi ancak ayrımcılıkla kapsamlı bir mücadele yürütülmesi ile sağlanabilir” dedi.