Çocuğun Sesine Kulak Verelim

Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ), Hukuk Fakültesi Ticaret Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Görevlisi Gülçin Çam, “Çocuk Hakları” konusunda açıklamalarda bulundu.

Her çocuğun dil, din, ırk, cinsiyet ayrımı yapılmaksızın yaşamaya, eğitime, sağlıklı olmaya, seslerinin duyulmasına, kendilerine adilce davranılmasına hakları olduğunu söyleyen Çam, çocuk haklarını eğitim, sağlık, yaşama, barınma; fiziksel, psikolojik veya cinsel sömürüye karşı korunma gibi hakların tamamını kapsayan evrensel bir kavram olarak tanımladı.

Çam, “Çocuklar yüzyıllar içinde hak ettikleri gibi “insana yakışır” koşullarda yaşamalarının sağlanması bir yana; kötü muamele görmek, yargılanarak ölümle cezalandırılmak gibi ağır yaptırımlarla karşılaşmışlardır” diyerek 20. yüzyılın başlarında çocukların insan olmalarının yanı sıra yetişkinlere nazaran daha farklı gereksinimleri olduğu algısı oluştuktan sonra çocuk haklarının gündeme geldiğini ifade etti.

En kapsamlı kabul edilen insan hakları belgesi, 20 Kasım 1989 tarihli Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’dir.

Çam, 193 ülkenin taraf olduğu Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin ABD ve Somali’de yasal zemin bulamadığını söylerek, bu sözleşmede çocukların yaşama ve gelişme, bir isme ve vatandaşlığa sahip olma ve bunu koruma hakkı; sağlık hizmetlerine, eğitim, insana yakışır bir yaşam standardına erişim hakkı; istismar ve ihmalden, ekonomik sömürüden, uyuşturucu bağımlılığından korunma hakkı; eğlence, dinlenme ve kültürel etkinlikler için zamana sahip olma hakkı; düşünce ve ifade özgürlüğü, çocukların kendileriyle ilgili konularda görüşlerini dile getirme, dernek kurma özgürlükleri, özel gereksinimleri olan ve engelli çocukların hakları olmak üzere vazgeçilemez nitelikteki temel hakların yer aldığını belirtti.

Çam, günümüzde BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin çocukların haklarını korumak için düzenlenmiş en geniş kapsamlı hukuki metin olduğunu belirterek: “Bu haklar onlara bahşedildiği için değil, korunmaları gereken insanlar oldukları için hukuki bir mecraya oturtulmuştur” dedi.

“Her tür çocuk istismarı yasaklanmalı”

Çam, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin, 1996 yılında BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni onayladığını ve 2007 yılında da Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)  Kötü Şartlardaki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Önlemler Hakkında Sözleşme’yi imzaladığını dile getirdi. KKTC’de Çocuklar Yasası, Çocuk Suçlular Yasası, Ceza Yasası kapsamında çocukla ilgili ulusal düzeyde hukuk kurallarına yer verildiğini belirten Çam, ancak çocukların yetişkinlerden daha farklı bir düzende yargılamaya tabi olacakları çocuk mahkemeleri yargı şemasında henüz bulunmadığını ifade etti.

Çam: “Uluslararası Af Örgütü verilerine göre, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, emek sömürüsü, şiddet, yasa dışılık gibi olumsuz etkenlerin dahilinde, çocuk hakları ihlalleri daha büyük boyutlara ulaşmakla birlikte dünyanın ekonomik gelişmişlik bakımından en zengin ülkelerinden olan ABD, çocuk açlığı ve evsizliği oranı bakımından da listenin ilk sıralarındadır” dedi.

Aile içinde ve yakın çevresinde fiziksel, psikolojik şiddet gören çocukların bir kısmı aynı zamanda cinsel istismar mağduru olduğunu ifade eden Çam, “Ayrıca sosyal hizmet kurumları, eğitim kurumları veya cezaevlerinde de aynı muamelelere maruz kalmaktadırlar” dedi. Çam, bir çocuğun sağlığını gerek fiziksel, gerekse psikososyal gelişimini olumsuz etkileyecek hiç bir davranış biçiminin kabul edilemez olduğunu sözlerine ekledi.