“Gen kaynakları, ülkemiz tarımı için oldukça büyük bir öneme sahip”

Lefke Avrupa Üniversitesi (LAÜ) Tarım Bilimleri ve Teknolojileri Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Turgut Alas “Bitki Gen Kaynaklarının Önemi” üzerine bilgilendirmelerde bulundu.

“Tarımsal üretimde amaç, gerekli girdileri sağlayarak en yüksek verimi elde etmektir. Gelişmiş tekniklerin uygulanması, hızla artan dünya nüfusunun gereksinimlerinin karşılanması ve tarımsal üretimde artışın sağlanması için yeni çeşitlerin geliştirilmesi zorunludur” diyen Alas, bu yönde yapılacak çalışmaların en büyük yardımcısının da bitki gen kaynakları olduğuna vurgu yaptı.

Gen kaynakları bitki ıslahı çalışmaları için önemli olan genetik çeşitliliğin oluşumunu sağlıyor

Yıllardır toprak, su ve havanın temel doğal kaynak olarak göz önünde buludurulduğunu ancak yakın bir geçmişte bunlara dürdüncü temel doğal kaynak olarak da “Genetik Kaynaklar”ın eklendiğine dikkat çeken Alas, “Bitki gen kaynakları geçmişte ve günümüzde yapılmış, gelecekte yapılacak olan bitki ıslahı çalışmaları için son derece önemli olan genetik çeşitliliğin oluşumunu sağlamaktadır” dedi. “Çağımızda tarımsal üretimi artırmak, yüksek düzeyde stabilize etmek için genetik kaynakların toplanması, muhafazası ve kullanımı giderek artan bir önem ve duyarlılık kazanmıştır” diyen Alas, yakın geçmişte genetik kaynakların korunmasında daha fazla gecikilmemesi gerektiğinin anlaşıldığını ifade etti.

“Ülkemizde de yerel çeşitler başta olmak üzere, genetik materyalin toplanması, kayıt altına alınması ve muhafazası tarımsal üretim ve araştırmalar için oldukça önemlidir. Bu gen kaynaklarının kayıt altına alınması ve doğal kaynaklarla ilgili veri tabanı oluşturulması, çeşit geliştirme çalışmalarında kullanımlarını sağlayacaktır” diyen Alas, muhafazaya alınan materyallerin kayıt altına alınabilmeleri için ülke içindeki üniversiteler, araştırma enstitüleri ve ilgili diğer kuruluşlar ile işbirliği içerisinde karakterizasyonlarının yapılmasının gerekmekte olduğuna değindi.

Toplumun bitki genetik kaynaklarının önemi hakkında bilinçlendirilmesi tarımsal üretimin geleceği için büyük önem arz etmekte

Diğer ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de yerel çeşitlerin koruma altına alınması, gerektiğinde üreticilerle paylaşılması ve toplumun bitki genetik kaynaklarının önemi hakkında bilinçlendirilmesi tarımsal üretimin geleceği için büyük önem arz etmekte olduğuna vurgu yapan Alas “Buradaki amaç, tüm gelişmiş ülkelerde olduğu gibi; yerel bitkilerin ve gen kaynaklarının (gerek kültüre alınmış olanlar gerekse doğada yabani olarak bulunanlar) neler olduğunu saptamaktır” dedi. Alas, “Bu nedenle ivedilikle yapılması gerekenin, ülkemizde bulunan yerel bitkilerin morfolojik ve genetik karakterizasyonunun yapılması, gerçekten bizim yerel gen kaynağımız olanların saptanması ve bu gen kaynaklarının tescilinin yapılıp patentinin alınmasıdır. Sonrasında bu bitkilerden alınacak çoğaltma materyallerinin toplanarak belli aralıklar ile yenilenmesi ve kurulacak Gen Bankası, Tohum Bankası gibi yerlerde koruma altına alınmasıdır” diyerek, bu şekilde sürdürülebilir bir yapı oluşturularak ülkemizin yerel kaynaklarının gelecek nesiller için devamlılığının sağlanacağını belirtti.

 Bitki gen kaynaklarının korunması için bütün ilgili tarafların işbirliği ile hareket etmesi gerekli

“İnsan faaliyetleri sonucu oluşan kirlilik kadar, doğal kaynakların sürekli ve yanlış kullanımı nedeniyle küresel biyolojik çeşitliliğin 2020 yılına kadar yüzde 20’sinin kaybedilmesi beklenmektedir. Bitki gen kaynaklarının korunması, sadece biyolojik bir olay değildir. Bu olayın çok değişik politik, ekonomik, sosyal ve hatta etik yönleri vardır. İlgili uygulamalar, yerel yönetimler, politikacılar, biyologlar, ormancılar, tarımcılar, mühendisler, ekologlar, sosyologlar ve ekonomistler tarafından yapılmaktadır” diyen Alas, bu nedenle koruma ve geliştirme işlemlerinin yerine getirilebilmesi için bütün ilgili tarafların eş-güdüm ve işbirliği ile hareket etmesi ve çalışması gerekliliğine dikkat çekti.

Alas, “Sonuç olarak, besin kaynağı olarak kullanılabilen; yeni çeşitlerin ıslahı için büyük öneme sahip olan; verimliliği, hastalık ve zararlılara dayanıklılığı artırmak ve olumsuz çevresel koşulların etkilerini azaltmak için daha dayanıklı çeşitlerin ıslahını sağlayacak bitki gen kaynakları, ülkemiz tarımı için oldukça büyük bir öneme sahiptir” dedi.